De presidentsverkiezingen in Griekenland.

Graffiti Exarchia, Athene.

* 14 december 2014 *

Afgelopen dinsdag kelderde de beurs in Athene met maar liefst 12,8%. Een degelijke heftige koersval was niet meer voorgekomen sinds 1987. Zelfs in 2012, het jaar dat wordt gezien als het dieptepunt van de crisis,  was van een dergelijke daling geen sprake.

Aanleiding voor deze koersval was de aankondiging van premier Andónis Samarás, een dag eerder, de aanstaande presidentsverkiezingen met twee maanden te vervroegen. De verkiezingen zouden eigenlijk pas in februari 2015 plaatsvinden. Dan loopt namelijk de tweede termijn van 5 jaar af voor de huidige president, Károlos Papoúlias, die inmiddels 85 jaar oud is. Samarás heeft besloten de verkiezingen naar voren te halen vanwege de huidige politieke onrust. Hij ziet zijn populariteit razendsnel dalen, en hoopt waarschijnlijk nu nog net op voldoende steun vanuit het parlement. Over twee maanden zou de steun wel eens nog meer geslonken kunnen zijn. De heftige rellen rond de herdenking van de dood van de 15-jarige scholier Alékos Grigorópoulos, de gevangene Níkos Romanós die 31 dagen lang in hongerstaking ging , de honderden Syriërs die al weken in protest op het Syntagma-plein verblijven, en de onenigheid tussen de Griekse regering en de trojka dragen allemaal niet bij tot een stabiele situatie. Het is wel duidelijk; het wordt Samarás te heet onder de voeten. Vandaar de vervroegde verkiezingen.

Wat hoe werkt dat precies, deze presidentsverkiezingen? In Griekenland kiest het parlement een president. De kandidaat wordt voorgedragen door de regerende partij, nu de Néa Dimokratía (ND). De kandidaat heeft een tweederde meerderheid nodig; dat betekent dat 200 van de 300 parlementariërs vóór moeten stemmen. Er zijn drie rondes beschikbaar om dit te bereiken. Als het in de 1e en 2e ronde niet lukt, zijn er in de 3e ronde nog maar 180 stemmen nodig. Als ook dat mislukt, moet de regering opstappen en worden er nieuwe parlementsverkiezingen georganiseerd.

De partij van Samarás heeft momenteel 155 zetels. Het gaat dus lastig worden. Er zijn minimaal 25 oppositieleden nodig om in de 3e ronde nipt te kunnen winnen. De premier heeft dinsdag de presidentskandidaat bekend gemaakt; het is Stavros Dímas, oud-minister en oud-eurocommissaris (2004-2009). En de data voor de 3 rondes zijn 17, 23 en 29 december.

Als het parlement in een van de 3 rondes voor Dímas kiest, blijft de huidige regering voorlopig in het zadel. De kans is echter groot, dat dit niet het geval is. Mocht Samarás uiteindelijk ook in de derde ronde niet genoeg stemmen krijgen voor zijn kandidaat, vinden de parlementsverkiezingen op 25 januari of 1 februari 2015 al plaats. Uit alle peilingen blijkt dat de grootste oppositiepartij Syriza koploper is. De partij onder leiding van Aléxis Tsípras wil een grote verandering teweeg brengen, mocht zij aan de macht komen. Zo wil Tsípras om de tafel met de trojka, om de gemaakte afspraken opnieuw onder de loep te nemen. Een onzekere toestand dus. En dat is iets waar beleggers niet blij van worden. Vandaar de heftige koersval van afgelopen week. We gaan het zien. Woensdag 17 december vindt ronde 1 plaats.