Wie is de grootste, de meest invloedrijke Griek aller tijden? Met die vraag heeft de Griekse televisiezender SKAI de afgelopen tijd kijkers en luisteraars verleid tot het uitbrengen van hun stem.
Naar voorbeeld van het BBC-programma ‘Great Britons’, dat al in 17 landen werd gekopieerd, gaan ook de Grieken nu de grootste landgenoot kiezen.
De afgelopen tijd kon iedereen via sms, telefoon of internet zijn stem uitbrengen. Dit werd gedaan door meer dan 38.000 mensen. De eerste stemronde heeft geleid tot een longlist van 100 namen, die vorige week bekend is gemaakt. In de tweede ronde komt een shortlist van 10 personen tot stand, en in januari 2009 zal bekend zijn wie de Grieken als de grootste en invloedrijkste hebben gekozen. In andere landen koos men veelal een politicus. Bij de Britten werd Winston Churchill de winnaar, en ook politici Nelson Mandela, Konrad Andenauer en Charles de Gaulle werden in hun geboorteland tot winnaar gekozen.
Op de longlist van de Grieken prijken ook vele politici. Daarbij zien we dat de Grieken kunnen putten uit een lange geschiedenis. Die rijkt dan ook zo ongeveer van Perikles uit de 5e eeuw voor Christus, via Alexander de Grote, Byzantijns keizer Justinianus tot aan de 20e eeuwers Georgios en zijn zoon Andreas Papandreou, Kostas Simitis en Konstantinos Karamanlis. Opmerkelijk is dat ook de zwarte bladzijden van de Griekse geschiedenis met bijbehorende politici zijn vertegenwoordigd: de dictators Ioannis Metaxas en Georgios Papadapoulos vinden we ook op de lijst.
Een tweede observatie: van de grofweg 2500 jaar die de namen bestrijken, zijn een drietal periodes sterk oververtegenwoordigd. De antieke tijd zien we terug in de filosofen Plato, Socrates en Aristoteles, wis- en natuurkundige Archimedes, dichters en schrijvers als Aristofanes en Thucydides. Ook is de periode van de onafhankelijkheidsstrijd tegen het Ottomaanse rijk blijkbaar nog erg belangrijk: de verzetsleiders Kolokotronis, Karaiskakis en Makrygiannis krijgen een plaats, Kapodistrias, Feraios, en zelfs Otto, de eerste koning van het onafhankelijke Griekenland, mag meedoen. Tot slot is de twintigste eeuwers goed vertegenwoordigd. Politici, maar ook dichters, schrijvers, musici, componisten en zelfs voetballers worden genoemd.
De Byzantijnse tijd en de periode van de Ottomaanse overheersing daarentegen komen er karig vanaf. Zijn de Grieken van mening dat deze perioden weinig grootheden hebben voortgebracht? Of krijgen Byzantium en Ottomaans tijdperk minder aandacht in het Griekse onderwijs?
Ook de vrouwen zijn sterk ondervertegenwoordigd. Maar dit geldt niet alleen voor de Griekse lijst. Ik tel er hier 7. Bouboulina, de heldin uit de onafhankelijkheidsoorlog, spreekt blijkbaar nog steeds tot de verbeelding. Verder gaat het vooral om zangeressen en actrices, alhoewel Melina Mercouri wellicht niet vanwege haar acteerwerk wordt genoemd, maar vooral vanwege haar werk als politica en mensenrechtactiviste. Tot slot Eleni Glykatzi-Ahrweiler, invloedrijk filosoof en byzantoloog, en ook iemand die bekend werd als tegenstander van het kolonelsregime.
20 mei 2008