Plotseling is Griekenland voorpagina-nieuws in de Nederlandse kranten. “Hevige rellen in Griekse steden” kopte de Volkskrant vanochtend. “Athene zet zich schrap” lees ik, en “Griekse media in de ban van de rellen”.
Wat is er aan de hand? Zoals vaker bij dit soort gebeurtenissen zijn er twee versies in omloop. Volgens een politieverklaring werden agenten zaterdagavond in Athene belaagd door een dertigtal jongeren. Zij gooiden stenen naar een politieauto. Een van de agenten reageerde door 3 schoten af te vuren. Daarbij werd een 15-jarige jongen dodelijk in zijn borst geraakt. Getuigen vertelden daarentegen dat de agent uit de auto stapte en drie maal gericht op deze scholier, Andreas Grigoropoulos, schoot.
Het drama vond plaats in de wijk Exarchia, een buurt waar veel anarchisten en drugsverslaafden zich ophouden, zo schrijven verschillende Nederlandse kranten. Je zou denken dat Exarchia een buurt is waar je je niet moet vertonen, een no-go area, maar dat beeld is niet helemaal terecht. Exarchia ligt in het centrum van de stad, op loopafstand van Syntagma en het grenst zelfs aan de chique buurt Kolonaki. Er wonen en werken mensen, en als ik Athene bezoek, ga zelf altijd graag op het centrale pleintje van Exarxhia een biertje drinken. Om de doodeenvoudige reden dat ik daar niet tussen Japanners, Amerikanen en Nederlanders zit, maar tussen Atheners.
Terug naar het dramatische gebeuren. Diezelfde avond nog braken rellen uit. Niet alleen in Athene, maar ook in Thessaloniki, op Kreta en Corfu. Via internet en mobiele telefoons kunnen tegenwoordig veel mensen in korte tijd op de been worden gebracht. Honderden betogers raakten diezelfde avond in gevecht met politie en ME. Er werden brandbommen gegooid, winkels vernield en auto’s in brand gestoken. Zondag waren er opnieuw demonstraties en breidden de rellen zich over meerdere steden in het land uit. Ook politiebureau’s, ministeries en andere overheidsgebouwen waren doelwit van geweld. Inmiddels zijn de twee betrokken agenten aangehouden. Minister van Binnenlandse Zaken Prokopis Pavlopoulos heeft zijn ontslag aangeboden, maar premier Kostas Karamanlis weigerde dat te verlenen.
De protesten en rellen hebben zich sinds vandaag ook buiten de grenzen van het land verspreid. In Berlijn werd de Griekse ambassade bezet en in London hebben betogers bij de ambassade onder meer de Griekse vlag door de zwart-rode anarchisten vlag vervangen. De woede van de Griekse betogers richt zich vanzelfsprekend niet alleen op de dood van Grigoropoulos. Er is veel meer aan de hand. Om te beginnen is een groot deel van de bevolking ontevreden over de zittende regering. Dat is al een hele tijd het geval, maar de ontevredenheid groeit gestaag. Karamanlis en de zijnen wordt bijvoorbeeld zwaar bekritiseerd om het sociaal-economisch beleid. De kloof tussen arm en rijk in Griekenland wordt steeds groter. Een kleine groep Grieken is puissant rijk, terwijl tegelijkertijd 1 op de 5 Grieken onder de armoedegrens leeft. Veel Grieken moeten leven van een maandelijks inkomen van ongeveer 500 euro, terwijl de prijzen in bijvoorbeeld supermarkten hoger liggen dan in Nederland. De recente financiële crisis en de bijbehorende impopulaire kabinetsmaatregelen, maakt deze problematiek alleen maar erger.
Het huidige kabinet ligt ook onder vuur vanwege verschillende beschuldigingen van corruptie. Een van de voorbeelden is de Vatopedi-affaire, waar ik een paar dagen geleden over schreef. Dergelijke schandalen dragen uiteraard niet bij aan de geloofwaardigheid van de huidige ministers.
Een ander element dat nu meespeelt is de specifieke ontevredenheid onder scholieren en studenten. Zij protesteren regelmatig tegen het falend onderwijsbeleid, de kwaliteit van de opleidingen en het onderliggend systeem. Het drama van afgelopen zaterdag is waarschijnlijk ook aanleiding om hun vuur weer aan te wakkeren.
En dan is er ook nog de beroerde reputatie van de Griekse politie. Deze komt regelmatig in het nieuws vanwege hun excessief gedrag en ontoelaatbaar geweld, vaak gericht tegen Roma en immigranten. Op de website youtube zijn van tijd tot tijd filmpjes te zien van agenten die mensen in elkaar slaan. Dit incident is voor vele Grieken dan ook het zoveelste in een rij van casussen waarbij agenten hun boekje meer dan te buiten gaan.
Een veelheid aan factoren dus, die deze drie dagen samen komt. Een gevaarlijke cocktail.
8 december 2008