* 23 januari 2017 *
Burgemeester Yannis Boutaris van de Noord-Griekse stad Thessaloniki heeft het voor elkaar gekregen: eind van dit jaar wordt gestart met de bouw van een museum en onderzoekscentrum rond de Holocaust.
Het is niet vreemd dat dit museum zal verrijzen in deze stad. Thessaloniki stond voor de Tweede Wereldoorlog bekend als ‘het Jerusalem van de Balkan’. Vanaf de 16e eeuw vestigden zich hier Sefardische Joden, verdreven uit Spanje. Ze waren met velen, en hun aantal breidde zich in de loop van de eeuwen uit. In het begin van de 20e eeuw vormden de Joden zelfs de grootste bevolkingsgroep in deze multi-etnische stad: er woonden ongeveer 60.000 Joden, 40.000 Grieken en 45.000 Turken.
Die samenstelling veranderde drastisch toen Thessaloniki in 1912 onderdeel werd van de Griekse staat en nadat in 1922 de grote bevolkingsuitwisseling tussen Turkije en Griekenland was begonnen. Een volgende heftige inbreuk op de bevolkingssamenstelling vond plaats tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook de Griekse Joden werden massaal slachtoffer van de gruweldaden van de nazi’s. Van de bijna 50.000 Joden die in die jaren nog in de stad woonden, waren er na de oorlog nog maar ongeveer 1000 in leven.
De overlevenden en hun nakomelingen hebben de afgelopen jaren hun best gedaan de geschiedenis niet te doen vergeten. De stad had al een Joods museum en een monument vlakbij de oude wijk Ladadika. Ook vindt er ieder jaar een grote herdenking plaats. Ideeën voor een groot museum, speciaal gewijd aan de Holocaust, waren er ook al langer. De president van de Joodse gemeenschap, David Saltiel, wilde dit al jaren. Burgemeester Boutaris, een groot voorstander van het behoud van de multi-culturele geschiedenis van deze stad én fel tegenstander van racisme en vreemdelingenhaat, beloofde een paar jaar geleden zich hard te maken voor een dergelijk museum en dat is nu gelukt.
Op 16 januari werd bekend gemaakt dat de benodigde financiële middelen zijn verzameld. Duitsland heeft toegezegd 10 miljoen bij te dragen, verschillende Joodse organisaties hebben geld ingelegd en de Stavros Niarchos Foundation zal de andere helft van het 22 miljoen kostende project financieren. Het 6 verdiepingen tellende markante gebouw van glas en metaal zal verrijzen vlakbij het oude treinstation, de plek waar in het voorjaar en de zomer van 1943 de treinen met duizenden Joden naar Auschwitz vertrokken.
Boutaris laat weten dat hij hoopt dat het museum, behalve een trekpleister en studiecentrum voor geïnteresseerden, een symbool zal worden voor tolerantie en het gevecht tegen racisme.
23 januari 2017