Met de enorme populariteit van de extreem-rechtse Griekse partij Chrisi Avgi is er ook weer belangstelling voor een andere periode waarin het rechtsextremisme zegevierde: de jaren 1967-1974. Dat was de periode waarin de kolonels Griekenland bestierden. Afgelopen zondag bijvoorbeeld werd bij een bijeenkomst op het eiland Kreta door de parlementariër Christos Pappas en andere leden van de Gouden Dageraad de oude vlag van het kolonelsregime ten tonele gevoerd. Ook werden de destijds veel gebruikte junta-symbolen van de feniks en de soldaat gebruikt. In een korte biografie van Nikolaos Michaloliakos, de leider van de Gouden Dageraad, las ik dat hij verschillende keren in zijn leven in de cel is beland en daar een aantal leden van de voormalige junta heeft ontmoet. Een bron van inspiratie voor hem.
Zijn er eigenlijk nog kopstukken van de junta in leven? Dat was de vraag die bij me opkwam toen ik deze berichten las. Georgios Papadopoulos, de grote leider van het regime, overleed al in 1999, tijdens zijn gevangenschap. Datzelfde gold voor Phaidon Gizikis. Nikolaos Markarezos kwam tijdens een periode van huis-arrest in 2009 aan zijn einde en in 2010 stierf officier en opperbeul Dimitrios Ioannidis. Eén kopstuk blijkt echter nog in leven: voormalig vice-premier onder Papadopoulos, Stylianos Pattakos.
Stylianos Pattakos werd op 8 november 1912 in Rethymnon op Kreta geboren. Hij was beroepsmilitair en speelde een sleutelrol bij de staatsgreep van de kolonels op 21 april 1967. In de beginperiode was zijn invloed groot. In november 1967 werd hij benoemd tot vice-minister en Minister van Binnenlandse Zaken. Ook trad hij vaak op als woordvoerder van het regime. In de loop van de daarop volgende jaren verloor hij steeds meer aanzien en in 1971 raakte hij zelfs zijn ministerschap kwijt.
In 1975 kregen de belangrijkste leiders de doodstraf (een jaar later omgezet in levenslang) of werden zij tot lange gevangenisstraffen veroordeeld. Pattakos werd in 1990 vrijgelaten ‘wegens onherstelbare schade aan zijn gezondheid’. De bejaarde kolonel schuwt de media echter niet. Hij is nog regelmatig te zien in documentaires en televisie-interviews. In een documentaire van de Griekse SKAI TV van 2007 is te horen hoe hij tot op heden de daden van het kolonelsregime verdedigt. De militaire leiders hebben Griekenland behoed voor het communisme, aldus Pattakos. Toen zijn Kreteense moeder hem tijdens de junta-jaren vroeg hoe hij tot deze slechte daden was gekomen, legde hij haar voor: “Slechte daden? Heb ik er niet voor gezorgd dat jij in je dorp – net als alle andere Grieken – electriciteit en stromend water hebt gekregen?” De standvastigheid van Pattakos na al die jaren is verbazingwekkend: Pattakos on SKAI
Twee weken geleden werd het laatste kopstuk van de Griekse junta 100 jaar. Op zijn verjaardag verklaarde Stylianos Pattakos tegenover een journalist dat de huidige ellende in Griekenland maar door één partij kon worden opgelost: … de Gouden Dageraad.
27 november 2012