De auteur Lawrence Durrell wordt meestal geassocieerd met Griekenland. De Brit woonde in zijn jonge schrijversjaren op Corfu, werkte in de jaren ’40 een tijdlang in Britse overheidsdienst op Rhodos en een decennium later op Cyprus. Over zijn verblijf op deze eilanden schreef hij in de loop van zijn leven drie boeken, Prospero’s Cell, Reflections on a Marine Venus en Bitter Lemons, en daar werd in 1978 nog aan toegevoegd The Greek Islands.
Nu is het bijzondere dat Durrell het grootste deel van zijn leven niet in Griekenland woonde, maar in Zuid-Frankrijk. Hij kwam in 1957 naar de Provence, op 45-jarige leeftijd en zou er tot zijn dood op 7 november 1990 wonen. In die drie decennia schreef hij vooral romans; het beroemde vierdelige The Alexandria Quartet en daarna nog de vijf delen van The Avignon Quintet. Toch kwam er uiteindelijk ook nog een boek over de Provence, gepubliceerd vlak voor zijn dood in 1990.
Caesar’s Vast Ghost is een ongewoon boek. Het is een amalgaam van autobiografische elementen, gedichten, beschouwingen over geschiedenis en cultuur, esoterische theorieën over liefde, en vele wetenswaardigheden over de Provence. “My own version of Provence is necessarily partial and personal, for, like everyone else, I came here to fall in and out of love long ago, entering old Provence by the winding roads, the only ones, the Routes Nationales, down the interminable corridors of cool planes in leaf, at the turn of the harvest moon…”. Zelden was een eerste zin van een boek zo exemplarisch voor de rest. Een ongewoon reisboek, maar in feite ook weer een typisch Durrell-boek. Hoofdstukken die beginnen met de zin “They had been drinking a good deal”, verhalen over zijn uitstapjes met een “Latex doll of great beauty”, maar ook hele uiteenzettingen over de rol van Caesar in het ontstaan van datgene wat nu de Provence is. “A richly characteristic bouillabaisse by our last great garlicky master of vanishing Mediterranean, our old Prospero of the south; poet, travel writer, novelist and fumigate…” schreef de recensent Richard Holmes van The Times terecht.
Na het lezen van dit boek realiseer ik me dat de Provence ook wel bij de persoon van Durrell past. Sterker nog, in feite de geografische belichaming is van Durrell zelf. “Provence was not really a place. It is not really a separate entity with boundaries and a separated, self-realized soul as, say, Switzerland. It is a beautiful metaphor born by Caesar’s impatience with a geographical corridor stacked with the ruins of a hundred cultures, a hundred nations and tribes, a hundred armies.” En in een van de laatste hoofdstukken voegt Durrell hieraan toe dat de Provence eigenlijk een zeer eigenaardige plek is, om tot slot te concluderen: “It is like a corner of Greece.” En dan is de cirkel toch weer rond.
28 september 2012