Reisgidsen kunnen een bron van ergernis zijn. Leg een aantal gidsen van een veelbereisde bestemming naast elkaar en dan blijkt vaak dat iedere schrijver alleen de meest bekende hoogtepunten van een stad, land of gebied beschrijft. In sommige gevallen heeft de auteur de bestemming niet eens zelf bezocht, maar worden delen van de tekst gekopieerd uit andere gidsen. Een fenomeen dat men name de laatste jaren door bezuinigingen van uitgeverijen vaker voorkomt. Gelukkig zijn er uitzonderingen. Boeken geschreven door journalisten die ook daadwerkelijk op de bestemming waren en daar op zoek gingen naar onbekende aspecten en ongebaande paden. Een voorbeeld is de Amerikaan John Freely.
Tijdens mijn reis naar Naxos afgelopen september herlas ik zijn boek The Cyclades. Discovering the Greek Islands of the Aegean. John Freely was natuurkundige en docent, en daarvoor een groot deel van zijn werkend bestaan gestationeerd in Turkije. Hij woont tegenwoordig nog steeds in Istanbul, inmiddels meer dan 50 jaar. Naast zijn werk als docent schreef hij tussen 1972 en 2008 meer dan 50 reis- en historische boeken, veelal over Turkije en Griekenland.
In dit boek over de Cycladen – gepubliceerd toen hij al 80 was! – schrijft hij naast een inleidend hoofdstuk over deze eilandengroep afzonderlijke stukken over de eilanden Kea, Kythnos, Seriphos, Siphnos, Melos & Kimonos, Andros, Tinos, Mykonos & Delos, Syros, Paros & Antiparos, Naxos, Amorgos, Ios, Sikinos & Folegandros, Santorini & Anaphi.
Freely heeft daarbij geput uit zijn eigen reizen. Zijn eerste bezoek aan Naxos – samen met zijn vrouw Dolores en drie kleine kinderen – dateert uit juni 1962 en sindsdien komt hij bijna ieder jaar terug op een van de eilanden. The Cyclades is een gids over historische monumenten, mythologie, de geschiedenis en cultuur van de eilanden, religie, maar daarnaast verhaalt het boek ook over Freely’s ervaringen als reiziger en zijn gesprekken met inwoners.
Het boek is ook als naslagwerk te gebruiken, want het bevat kaarten van de eilanden, een Griekse woordenlijst en – het leukste – een jaaroverzicht van alle feesten (paneyeria). Die paneyeria hebben Freely grenzeloze aandacht, want: “The wayfarer is always welcome at these village festivals, particularly if you come trudging up the mule track at the end of a long hike, having left the modern world to find the old Greece that some say is gone for ever. But the old Greece is still there, particularly in the Cyclades, though it reveals itself only to those who set out in search of its traces, the quest itself being part of the discovery.”
16 november 2012