Kinderen spelen op het klimrek, een paar ouders zitten op een muurtje te praten. De muurtjes zijn bekleed met mozaïek steentjes in alle kleuren van de regenboog. Even verderop loopt een bejaarde man met een klein hondje. Een paar jongens roken een sigaret op de houten treden van het kleine provisorische theater.
Exarchia is een wijk die in veel reisgidsen wordt afgeraden. Het is namelijk de buurt die bekendstaat als het bolwerk van verzet, waar de politie en de gevestigde macht als de vijand worden beschouwd. Hier vullen de straten zich regelmatig met traangas en vliegen de stenen je om de oren. Niet voor niets is de geuzennaam voor deze wijk Anarchía.
Wij willen hier ook wel eens onder een boom zitten.
Dit is één kant van de wijk, maar er is hier zoveel meer. Exarchia is ook gezellig, sociaal bewogen, creatief en verrassend. Park Navarinou, waar ik me nu bevind, kun je zien als hét symbool van die andere kant van Exarchia. Een van de vrouwen op het muurtje vertelt me hoe dat zit: “Dit was jarenlang een parkeerterrein, zoals je er zoveel hebt middenin de stad. Een kleine postzegel te midden van de hoge gebouwen. Maar wij, de bewoners, wilden hier liever een parkje. Wij willen hier ook wel eens onder een boom zitten, een plant zien, snap je? Toen de lease-periode van de ‘parkeerman’ eindigde, hebben we het gemeentebestuur ervan overtuigd er een park van te maken.” Ze zucht en steekt nog een sigaret op: “Ach korítsi mou, we waren zo blij. Maar er gebeurde niets. Helemaal niets. In 2009 hebben we maar besloten het heft in eigen handen te nemen, we hebben het terrein gewoon overgenomen.”
Dan schatert ze het uit en vertelt: “In een weekend tijd hebben we met z’n allen deze plaats omgetoverd tot een echt park. Een groepje mannen boorde het beton kapot, we hebben tuinaarde gestort, er werden bomen en planten gepoot en een moestuin aangelegd. Ook kwam er een speeltuin voor kinderen, iedereen doneerde een stuk speelgoed, en een tijd later hebben we zelfs dat theatertje daar gebouwd. Kijk, die boom is van mij, die komt uit mijn ouders’ tuin!” Eleni is hartstikke trots. “Ja, er zit hier wel eens een zwerver, of een junk, we vinden vaak naalden of andere smerige dingen, maar ja, ook dat hoort bij deze wijk.”
Het park is niet het enige product van de saamhorigheid dat ik tijdens mijn wandeling door deze wijk aantref. Even verderop, in de Acharnon straat, staat een kraakpand: City Plaza. Dit pand was vele jaren een hotel, maar het werd in april 2016 – na zeven jaar leegstand – gekraakt en omgetoverd tot opvanghuis voor vluchtelingen. Tegenwoordig wonen er honderden vluchtelingen. Er worden workshops gegeven, er wordt gekookt en de bewoners krijgen taallessen. City Plaza is niet het enige kraakpand in deze wijk waar vluchtelingen een plek hebben gekregen. Een ander bekend kraakpand is Notara 26, en ook in andere hotels, kantoorpanden en oude schoolgebouwen zorgen sociaal bewogen Exarchianen voor onderdak aan vluchtelingen.
Graffiti.
De rest van de dag breng ik door in deze kleurrijke wijk. Als liefhebber van graffiti kom ik hier ogen te kort want in iedere straat, op vrijwel ieder gebouw en huis is graffiti te vinden. Vaak zijn ook de auto’s, bestelbusjes, afvalbakken en bomen in de straat meegenomen en vormen ze één artistiek geheel met de gebouwen.
De variëteit van de straatkunst is groot en bestaat uit een diversiteit van verschillende stijlen, aanpakken, achtergronden en beweegredenen. Ik zie veel politiek getinte graffiti, leuzen waarbij de politie, de staat en het establishment het moeten ontgelden, of waarin wordt opgeroepen tot wereldvrede, een beter milieu en het vrijlaten van gevangenen. Vernietig de camera’s, Wetten worden gemaakt door mensen en mensen maken fouten, Genoeg is genoeg, Het is oorlog liefje, Geen leningen meer en Legaliseer de vrije gedachte zijn een paar van de leuzen die ik tegenkom.
Ik zie ook ware kunstwerken tegen van Griekse en internationale kunstenaars zoals de Spanjaard Gonzalo Borondo, de Griekse INO en de Indonesische WD (Wild Drawing). En natuurlijk heeft een enkeling ook gewoon zijn liefde voor Sofía of Eléni aan het beton toevertrouwd en daarbij een groot hart getekend.
Naar de wekelijkse boerenmarkt.
Aan de rand van de wijk, aan de voet van de Strefi-heuvel, stuit ik op de wekelijkse zaterdagmarkt, de Laïki Agora, ook wel de Kallidromiou genoemd, naar de straat waar de markt zich bevindt. Ik raak aan de praat met een man die thee en kruiden verkoopt. Hij vertelt over de producten in zijn marktkraam, maar al snel gaat het gesprek verder over de wijk, het gebied waar hij oorspronkelijk vandaan komt (de Peloponnesos), de Griekse crisis en voordat ik het weet, haal ik twee koffie in een barretje verderop en zit ik een uur naast de man in zijn marktkraam.
Bij het afscheid krijg ik niet alleen een hele zak bergthee en een grote bundel oregano, maar ook nog een hartverwarmende knuffel. Ik lunch bij een taverne met de curieuze naam Ama Lachi (Als Het Zo Uitkomt) op nummer 69 van deze straat, gevestigd in een oude school. In de tuin ben ik al snel vergeten dat ik mij middenin een van de meest volgebouwde en drukke wijken van een metropool bevind. Hier onder de sinaasappelbomen is het een oase van rust, in de drukte van Exárchia. Ik maak een keuze uit het geweldige aanbod van mezedes, en als dat veel te veel blijkt te zijn, bedenk ik dat ik de marktkoopman eigenlijk had moeten vragen aan te schuiven.
———————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————-
Dit verhaal is een van de hoofdstukken in het boek Mooi marmer en slapende meisjes – dwars door Athene. Ben je benieuwd naar de andere verhalen? Het boek is te bestellen via iedere boekhandel in Nederland en via de webwinkel van Uitgeverij Passionate Nomads.
Kraakpand City Plaza is gesloten na de verkiezingen van 2019. Notará 26 bestaat nog steeds. Restaurant Ama Lachi gelukkig ook.
Benieuwd naar een ander reisverhaal over Griekenland? Lees bijvoorbeeld Wandeling door het Arcadisch landschap: de Menalon Trail.